اصول اخلاقی و شرعی در پژوهشهای علوم پزشکی

author

ایروانی, شاهرخ

Abstract:

چهار رکن اخلاق عبارتند از کرامت انسانی (Human Dignity) ، سود رسانی (Beneficence) ، ضرر نرسانی (Non Malfeasance) و عدالت (Justice) . در بررسی کاربردی اصول اخلاق در پژوهش ‌ های علوم پزشکی می ‌ توان نگاه ویژه ‌ ای به هر یک از این اصال داشت. از سوی دیگر در ایران، سابقه طولانی در زمینه علوم پزشکی و اخلاق پزشکی از پیش از اسلام تا دوران شکوفائی علوم دانشمندان مسلمان وجود دارد. در این مقاله سعی شده است اصطلاحات و تعاریف رایج در مبحث اخلاق زیستی و اصول شرعی در پژوهش ‌ های علوم پزشکی گرد آوری و تشریح گردد و همچنین ویژگیها و اختصاصات هر یک از اصول اخلاقی جداگانه بررسی گردد. در کنار ارکان علم اخلاق باید توجه داشت که، یکی از ویژگی ‌ های انسان بر اساس اصول اخلاقی زیستی، داشتن ظرفیت تصمیم گیری است؛ این ویژگی انسانی نیاز به ایجاد فضائی را ایجاد می ‌ کند که برای تصمیم گیری مستقل و خود آئینانه و داشتن رضایت کاملاً آگاهانه متناسب باشد. پس برای آماده کردن بستر پژوهشی اخلاق مدار باید به نهاد رضایت نیز توجه ویژه داشت. بررسی ‌ ها نشان می ‌ دهد که طراحی و اجرای پژوهش ‌ هایی با سودرسانی هدفمند و با پرهیز از ضرر رساندن به آزمودنی ‌ ها و لحاظ کردن کرامت انسانی ایشان همه و همه در سایه همزیست کردن عقاید اخلاقی متعدد رایج در جوامع با اصول شرعی مورد قبول اکثریت مردم، امکان پذیر خواهد بود.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

ضوابط اخلاقی در پژوهشهای علوم رفتاری

پیچیده‌تر شدن روشهای جمع‌آوری، سازماندهی و تحلیل اطلاعات در علوم رفتاری بر وسعت پژوهشها افزوده و چنین گسترشی به آگاهی و نگرانی بیشتر نسبت به موضوع اخلاق پژوهش انجامیده و کنکاش در مسائل اخلاقی در این حیطه را الزامی ساخته است. در علوم رفتاری، تخطّی و تجاوز از اصول اخلاقی عمدتاً شامل دستکاری شرکت‌کنندگان در مطالعه یا وجود برخی از تهدیدهای پنهان و فقدان مصونیت در برابر آن و نیز بررسیهای پنهانی امور ...

full text

معیارهای اخلاقی در پژوهشهای علوم انسانی

‌زمینه: این مقاله نقش و اهمیت معیارهای اخلاقی را در تحقیقات علمی بررسی می کند. در دهه های اخیر که علم با اقتصاد پیوندهایی یافته، سبب نگرانی دانشمندان شده است. زیرا این پیوند ممکن است تحقیقات علمی را تابع منافع اقتصادی نماید. در واکنش به این نگرانی، مجامع علمی و دانشگاهها از بررسی و آموزش مسائل اخلاقی حمایت می کنند و در پی آن هستند که آموزشهای اخلاقی را در برنامه درسی و تحقیقاتی، هرچه بیشتر ادغا...

full text

ضوابط اخلاقی در پژوهشهای علوم رفتاری

پیچیده تر شدن روشهای جمع آوری، سازماندهی و تحلیل اطلاعات در علوم رفتاری بر وسعت پژوهشها افزوده و چنین گسترشی به آگاهی و نگرانی بیشتر نسبت به موضوع اخلاق پژوهش انجامیده و کنکاش در مسائل اخلاقی در این حیطه را الزامی ساخته است. در علوم رفتاری، تخطّی و تجاوز از اصول اخلاقی عمدتاً شامل دستکاری شرکت کنندگان در مطالعه یا وجود برخی از تهدیدهای پنهان و فقدان مصونیت در برابر آن و نیز بررسیهای پنهانی امور ...

full text

استفاده از رویکردهای کمی و کیفی در پژوهشهای علوم پزشکی

Many research articles in medical sciences, public health services and health behavior of the population are being published, yet, few of them are qualitative. About 3 to 4 per 1000 indexed medical articles during 1998 to 2001 are qualitative studies. This figure is 0.7 to 1 per 1000 for Iranian Journals. Qualitative approach in health research can produce deeper and unique knowledge concerning...

full text